Spiral, doğum kontrol hapları, aylık iğneler, kondom… Günümüzde istenmeyen gebelikleri önlemek için başvurulabilecek birçok doğum kontrol yöntemi var. Ancak bazen kondom yırtılması, spiral kayması gibi durumlar ile karşılaşılabiliyor ve plansız gebeliklerin oluşma ihtimali söz konusu olabiliyor. İşte böylesi acil durumlarda gebeliğin oluşmasını önlemek için başvurulan ertesi gün hapı, içerdiği yüksek doz progesteron hormonu sayesinde istenmeyen gebelikleri büyük ölçüde engelliyor. Peki, bunu nasıl başarıyor? Gelin, ertesi gün hapını yakından tanıyalım…

1. Ertesi gün hapı nedir?

Yüksek miktarda progesteron hormonu içeren ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişkilerden sonra gebeliği önlemek amacıyla kadınlar tarafından oral yolla alınan bir ilaçtır. Eczanelerden reçetesiz bir şekilde alınabilen bu haplar, içeriğindeki yüksek hormon sayesinde yumurtanın sperm tarafından döllenmesini güçleştirmekle birlikte, döllenen yumurtanın da rahim duvarına tutunmasını önlemeye yardımcı olur. Böylece gebelik ihtimali olabildiğince azalır. Ancak bu ilaçlar, yüksek miktarda hormon içerdiği için ciddi yan etkilere sebep olabiliyor. Bu nedenle ertesi gün haplarının rutin doğum kontrol yöntemi olarak algılanmaması ve yalnızca kondom yırtılması gibi beklenmedik durumlarda kullanılması gerekiyor. Aksi halde, kişinin hormonal dengesini alt üst ederek birçok sağlık sorununa sebep olabiliyor.

2. Ne zaman kullanılır?

Korunmasız cinsel ilişkilerden sonra istenmeyen gebeliklerin oluşmasını önlemek amacıyla kullanılan ertesi gün hapları, cinsel ilişkiden sonra ne kadar erken içilirse koruyuculuğu o kadar yüksek olur. İlk 24 saatte alınan hapların koruyuculuğu %90 civarındadır. Gün geçtikçe, ertesi gün hapının gebelikten koruma başarısı da aynı oranda düşer. İlişkiden sonraki 5. gün ise ilacın hiçbir etkisi olmayabilir. Kısacası; halk arasında bilinenin aksine, ertesi gün hapları korunmasız cinsel ilişkiden bir gün sonra değil, ilişkinin hemen ardından bile alınabilir.

3. Nasıl kullanılır?

Ertesi gün haplarının kullanımı, markaya göre değişiklik gösterebiliyor. Örneğin bazı markalar tek dozda etki ederken, bazı markalarda iki doz kullanılması gerekiyor. Bu nedenle ilaç alınırken nasıl kullanılması gerektiği ile ilgili mutlaka eczacıya danışılması ve prospektüsü dikkatli bir şekilde okunmalıdır. Bununla birlikte bazı ilaçların ilişkiden sonraki ilk 5 gün içinde koruma sağlayabildiği, bazılarında ise sürenin daha kısıtlı olduğu bilinmeli ve ilaç seçimi buna göre yapılmalıdır.

4. Nasıl koruma sağlıyor?

Gebeliğin oluşması için follop tüplerinde canlı olan yumurtanın sperm tarafından döllenmesi gerekir. Spermin, kadın vücudunda 2 güne kadar canlı kalabildiği biliniyor. Bu da spermin follop tüplerine ulaştıktan sonraki 2 gün içinde yumurtlama olması durumunda, gebeliğin oluşabileceği anlamına geliyor. Ancak korunmasız cinsel ilişkiden sonra içilen ertesi gün hapları, içeriğindeki progesteron hormonu sayesinde yumurtlamayı geciktiriyor. Bu sayede sperm ile yumurta hücresinin buluşması önlenerek gebeliğin önüne geçiliyor. Ayrıca yumurta, follop tüplerinde sperm tarafından döllenmiş olsa bile, ertesi gün hapları embriyonun rahme tutunmasını zorlaştırarak gebeliği önlemeye yardımcı oluyor.