Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), dürtüsel davranış, dikkatsizlik ve hiperaktivite ile karakterize kronik bir durumdur.Genellikle çocuklukta teşhis edilir, ancak DEHB belirtileri ergenlik ve yetişkinlik döneminde fark edilmeden devam edebilir, bu nedenle kişi yetişkin olana kadar ilk kez teşhis edilemeyebilir. Uygun tedavi ile DEHB’li çocuklar ve yetişkinler başarılı ve üretken yaşamlar yaşayabilirler.

DEHB’nin Belirtileri ve Belirtileri

Dikkat eksikliği bozukluğu (ADD), şu anda DEHB olarak bilinen durum için daha eski bir terimdir. Bazı insanlar hala ADD ve DEHB terimlerini birbirinin yerine kullansa ve bir çocuk yalnızca odaklanma sorunu yaşıyorsa ve hiperaktif değilse ADD durumunu ADD olarak adlandırabilirken, DEHB resmi olarak Amerikan Psikiyatri Dergisi’nin mevcut sürümü tarafından bu durum için doğru terim olarak tanınmaktadır. Derneğin Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM).Bu durum, DSM’nin üçüncü baskısında isme “hiperaktivite”nin eklendiği 1987 yılına kadar genellikle ADD olarak anılıyordu. DSM’nin revize edilmiş dördüncü baskısı 1994 yılında yayınlandığında, DEHB Dikkat Eksikliği dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, bir kişiye hiperaktivite belirtileri olmadan da DEHB tanısı konulabileceği dikkate alınarak DEHB belirli alt türlere ayrılmıştı. ve Hiperaktivite Bozuklukları. Neuropsychiatry’de (Londra) yayınlanan bir makaleye göre, 2013 yılında yayınlanan DSM’nin (DSM-5) beşinci baskısında açıklandığı gibi DEHB’nin üç formu veya “sunumu” vardır .

1. Ağırlıklı Olarak Hiperaktif-Dürtüsel

Bu tür DEHB’ye sahip kişiler çoğunlukla hiperaktivite ve dürtüsellik ile mücadele ederler, ancak bazı dikkatsizlik belirtileri de gösterebilirler.Hiperaktivite, sürekli hareket etme, aşırı kıpırdama ve konuşma şeklinde kendini gösterebilir. Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü’ne (NIMH) göre yetişkinlerde bu, abartılı bir huzursuzluk ve diğer insanların yorucu bulduğu bir aktivite düzeyi şeklini alabilir.Dürtüsellik sıklıkla önemli kararlar alma ve sonuçlarını düşünmeden harekete geçme biçimini alır; özellikle de bu eylemler zararlı veya zararlı olabileceğinde ve sonuçta ortaya çıkan etkiler uzun süreli olduğunda.Dürtüsellik aynı zamanda anında tatmin olma arzusuyla da işaretlenir. NIMH uzmanları, sosyal durumlarda, dürtüsel bir kişinin başkalarının sözünü aşırı derecede kesebileceğini ve çabuk sabırsızlanabileceğini, hayal kırıklığına uğrayabileceğini veya öfkelenebileceğini söylüyor.

2. Çoğunlukla Dikkatsiz

Bu kategorideki kişilerde çoğunlukla dikkatsizlik belirtileri görülür, ancak hiperaktivite ve dürtüsellik gibi bazı sorunlar da olabilir. Bu forma eskiden ve bazen hala ADD deniyordu.Dikkat Eksikliği /Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuklar ve Yetişkinler’e (CHADD) göre dikkatsizlik, odaklanmada zorluk yaşama, eldeki görevden kolayca dikkatin dağılması, ayrıntılara dikkat etmekte zorlanma ve organizasyon eksikliği ile karakterizedir . Bu, ayrıntılara dikkat edilmemesi ve önemli teslim tarihlerine, toplantılara ve sosyal etkinliklere yetişememe nedeniyle mesleki ve kişisel zorluklarla sonuçlanabilir.

3. Hiperaktif-Dürtüsellik ve Dikkatsizlik Bileşikleri

Bu gruptaki kişilerde hiperaktivite, dürtüsellik ve dikkatsizlik belirtileri görülür. NIMH uzmanları, çoğu çocuğun kombine tipte olduğunu ancak küçük çocuklarda DEHB’nin en yaygın belirtisinin hiperaktivite olduğunu söylüyor.Hiperaktif çocuklar aşırı konuşabilir, kıvranabilir, kıpırdanabilir ve hareketsiz oturmakta zorluk yaşayabilirler. Çocuklukta dürtüsellik; sabırsızlık, yıkıcılık ve sırasını beklemekte zorluk şeklini alabilir. Dikkatsizlik hayallere dalmayı, talimatları takip etmekte zorlanmayı, günlük aktivitelerde unutkanlığı ve odaklanma güçlüğünü içerebilir.

Yetişkinlerde DEHB belirtileri şu şekilde olabilir:

• Dürtüsellik
• Sık sık kesintiye uğramak
• Huzursuzluk
• Konsantre olamama
• Organizasyon ve takip eksikliği
• Son teslim tarihlerini karşılamada zorluk
• Sık ruh hali değişimleri
• Stresle baş etmede zorluk

DEHB’nin Nedenleri ve Risk Faktörleri

Uzmanlar DEHB’ye neyin sebep olduğundan emin değiller. CHADD’e göre çoğu zihinsel sağlık koşulunda olduğu gibi bunun da biyolojik, sosyal ve psikolojik faktörlerin etkileşimi olduğu düşünülüyor. Beyin yapısına bakmak için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taramalarını kullanan nörogörüntüleme çalışmaları, beyindeki belirli sinir devrelerinin DEHB ile ilişkili olduğunu bulmuştur. Lancet Psikiyatri dergisinde yayınlanan bir araştırma, bu devrelerin sürekli dikkat, engellemelerin kontrolü, motivasyon ve duyguların düzenlenmesi ile ilişkili olduğunu öne sürüyor. DEHB’si olan kişilerin tümü aynı devreleri veya devrelerdeki değişiklikleri göstermez, ancak bazı beyin farklılıkları DEHB’si olmayan kişilerde DEHB olmayanlara göre daha yaygındır.Çeşitli faktörler çocuğun DEHB geliştirme olasılığını artırabilir.

Genetik

Mevcut kanıtlar DEHB’nin genetik bir bileşene sahip olduğunu ileri sürüyor; yani Lancet Psikiyatri’de yayınlanan yukarıda bahsedilen araştırmaya göre bazı ailelerde görülüyor gibi görünüyor. DEHB ile ilişkili spesifik genler henüz tanımlanmamıştır. Ulusal İnsan Genomu Araştırma Enstitüsü uzmanları, bilim adamlarının, durumun karmaşıklığı nedeniyle birden fazla genin dahil olabileceğine inandığını söylüyor. Bu genler, belirli nörotransmiterlerin veya beyindeki ödül sistemlerinde ve dürtüsellik ve hareketin düzenlenmesinde rol oynayan dopamin gibi kimyasal habercilerin süreçleriyle ilgili olabilir.

Toksinlere ve Kimyasallara Çevresel Maruziyet

Maddelere, özellikle de kurşuna maruz kalmak katkıda bulunan bir faktör olabilir. Çalışmalar DEHB ile kan dolaşımındaki kurşun seviyeleri arasında bir ilişki olduğunu göstermiştir. Çocuk Psikolojisi ve Psikiyatri Dergisi’nde yayınlanan bir çalışma, kurşuna maruz kalmanın, dürtüsellik-hiperaktivite kombine DEHB türü ile ilişkili olduğunu, ancak dikkatsizlik türüyle ilişkili olmadığını buldu.Araştırmalar sürekli olarak kurşuna maruz kalma ile DEHB arasında bir bağlantı olduğunu gösterse de, bunun DEHB’nin tek nedeni olmadığını ve kurşuna maruz kalmanın bir çocuğun DEHB geliştireceğini garanti etmediğini belirtmek önemlidir.Bisfenol A (BPA) ve ftalatlar gibi diğer çevresel toksinlerin beyin sağlığı açısından potansiyel olarak sorunlu olduğu son zamanlarda keşfedildi. Ancak bu toksinler ile DEHB arasındaki bağlantılar henüz kurulamamıştır.